İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nde, Mayıs 2024’te alınan ve 30 yaş üzerindeki öğrencilerin toplu ulaşımda indirimli değil tam bilet kullanması yönündeki karar bir kez daha gündeme geldi. Öğrenci kimlik kartı bulunan herkesin, yaş sınırı olmadan indirimden yararlanabilmesi için verilen önerge, Plan ve Bütçe ile Hukuk Komisyonları tarafından değerlendirildi.
Komisyon raporunda, İzmir İdare Mahkemesi’nde açılan davaların 2., 3., 7. ve 8. mahkemelerince reddedildiği, bir davanın ise halen sürdüğü belirtildi. Ayrıca Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılan başvurunun reddedildiği, ancak yüksek lisans ve doktora öğrencileri için indirim uygulanmasına dair tavsiye kararı bulunduğu kaydedildi. TİHEK’in (Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu) verdiği kararların iptali için açılan davaların ise devam ettiği aktarıldı. Tüm bu gerekçeler doğrultusunda, “Bu aşamada önerge hakkında karar verilmesinin uygun olmadığı” ifade edildi.
Komisyonların hazırladığı rapor, meclis üyeleri Burçin Kevser Sevil, Hakan Yıldız, Uğur İnan Atmaca ve Bahadır Altınkeser’in imzasıyla oy çokluğu ile kabul edildi. Mecliste de oylamadan oy çokluğu ile geçen karar, sert tartışmalara neden oldu.
“Eşitsiz Hizmet Politikası” Eleştirisi
AK Partili Burçin Kevser Sevil, 30 yaş üstü öğrencilerin sadece yaş kriteri nedeniyle ayrımcılığa uğradığını savunarak, “Geçen yıl bu hakkın geri getirilmesi için önerge verdik, ancak reddedildi. İstanbul’da benzer bir dava olumlu sonuçlandı, İzmir’de ise üç dava reddedildi. Bu durum eşitsiz bir hizmet anlayışıdır. Yüksek lisans ve doktora öğrencileri için özel bir formül geliştirilebilirdi” dedi.
AK Partili Özgür Kaner ise, yalnızca yaş kriterinin değil, ekonomik durumun da dikkate alınması gerektiğini söyledi:
“Anayasamız, insanları yaşı nedeniyle ayrımcılığa tabi tutmamayı emrediyor. Sosyal yardımlarda olduğu gibi, 30 yaşını dolduran öğrencilerden ek belgeler istenebilirdi. Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu, İzBB’nin iki kararını insan hakları ihlali olarak nitelendirdi. Bu kararları göz ardı ederek sadece yaş kriterine göre indirim hakkını kaldırmak ayrımcılıktır” diye konuştu.
360 Milyon TL’lik Ek Yük Tartışması
Eleştirilere yanıt veren Candaş Yeter, düzenlemenin mali boyutuna dikkat çekerek şu bilgileri verdi:
“İzmir’de öğrenci kartı sahibi 664 bin 334 kişi var, bunların 60 bin 193’ü 30 yaş üstünde. Eğer bu gruba da indirim tanınırsa, ESHOT’a yıllık 150 milyon TL, diğer kuruluşlarla birlikte toplamda 360 milyon TL ek maliyet çıkar. 2025 yılında ESHOT’a aktaracağımız rakam 9 milyar TL ve bu bütçemizin yüzde 10’u.”
AK Partili Sevil ise 360 milyon liralık maliyetin abartıldığını savundu:
“Bu rakam bazı ilçelere yapılan yardım kadar. Kamu yararı sadece zarar etmemek değildir. Vatandaşın lehine karar almalı, sosyal adaleti sağlamalıyız” ifadelerini kullandı.
CHP’li Rıfat Özer ise, davalar kesinleşmeden karar almanın İzBB’ye kamu zararı doğurabileceğini belirterek, “Dava süreçleri devam ederken olumlu bir karar verilmesi ters sonuç doğurur. Mahkeme sonucunu beklemek zorundayız” dedi.
Türkiye Genelindeki Uygulamalar Örnek Gösterildi
CHP Grup Sözcüsü Yağmur Yurdakul Özkan, Türkiye genelindeki yaş sınırlamalarına dikkat çekti:
“Kredi Yurtlar Kurumu’nda barınma hakkı 30 yaş altında, öğrenci pasaportu için 25 yaş altında olmak gerekiyor. Gençlik kamplarında üst sınır 25 yaş. İzmir’in 30 yaş sınırı bu emsallerin üzerinde. Ayrımcılık konusunu biz de önemsiyoruz, fakat bu mesele siyasi bir malzeme yapılmamalı” dedi.
AK Parti: Tugay’ın İradesi CHP Grubunda Yok
AK Parti Grup Başkanvekili Hakan Yıldız, Başkan Cemil Tugay’ın “Kamu hizmetleri kâr için değil, vatandaş için yapılır” sözlerini hatırlatarak,
“Cemil Bey’in iradesi CHP grubunda yansımıyor. 90 dakikalık ücretsiz aktarma uygulamasının İZBAN’dan çıkarılmasına da itiraz ettik ve dava açtık. İzmirlinin sırtına yük bindiren her kararın karşısındayız. Bu bütçede kayıp ve kaçaklar varken, tasarrufun öğrencilerden yapılması doğru değil. Daha adil bir model geliştirilebilirdi” ifadelerini kullandı.
CHP’den Sert Tepki: “Sosyal Demokrat Anlayışımıza Laf Söylemeyin”
CHP Grup Başkanvekili Altan İnanç, CHP’ye yönelik eleştirilere karşılık, “Öğrencileri mağdur etme niyetimiz yok. Ancak ESHOT’un yakıtından ÖTV ve KDV alınmasa bu mali yük azalır. Sosyal demokrat anlayışımızı bir madde üzerinden eleştirmek doğru değil. CHP her zaman kamucu ve şeffaf bir anlayışla hizmet veriyor” dedi.
Meclis Başkanı Yıldır ise, kaynakların sınırlı, taleplerin ise sınırsız olduğunu belirterek, “En adaletli dağılımı yapmak zorundayız. 30 yaş üstü öğrenciler başka sosyal desteklerden faydalanıyor. Tek bir konuda yapılan eleştiriler genellemeye yol açmamalı” diye konuştu.
