İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Döner Sermaye İşletmesi, 2024 yılı Sayıştay denetim raporunda ciddi eksikliklerle gündeme geldi. Raporda en dikkat çekici bulgular arasında, rüzgâr enerjisi santralinin devir işlemlerinin yıllardır yapılmaması, işçilerin biriken yıllık izinleri ve kurumlar vergisi mükellefiyetinin eksikliği yer aldı.
Rüzgâr santralinde 8 yıllık bekleyiş
Sayıştay raporuna göre, İYTE ile özel bir şirket arasında 23 Ekim 2007’de imzalanan ortak girişim sözleşmesi kapsamında Urla Sineklidağ ve Çiftlikdağı mevkilerinde kurulan 13 MWe gücündeki rüzgâr enerjisi santralinin RES-İYTE AŞ’ye devredilmesi gerekiyordu.
Santral Mayıs 2016’da üretime başlamasına rağmen, 2024 yılı sonu itibarıyla devir işlemleri hâlâ tamamlanmadı. Bu gecikme nedeniyle İYTE’nin %11’lik hisse payı üzerinden alması gereken kar paylarının tahsil edilmediği belirtildi.
Raporda, santralin 2020-2024 yıllarına ait mali durumunun incelenmediği ve üniversitenin hak ettiği gelirleri alamadığına dikkat çekildi.
Sayıştay, devir işlemlerinin hızla sonuçlandırılması ve varsa İYTE lehine doğan hakların tahsili için idari ve hukuki adımların atılmasını önerdi.
“Santralin RES-İYTE AŞ’ye devrinin bir an önce sonuçlandırılması ve İYTE’nin hak ettiği kar paylarının tahsil edilmesi gerekmektedir.”
İşçilerin yıllık izin sorunu
Denetimlerde, üniversitenin çeşitli birimlerinde çalışan kadrolu işçilerin yıllık ücretli izinlerini zamanında kullanamadığı ortaya çıktı. 2024 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 70 işçinin 30 gün ve üzeri yıllık izninin biriktiği, bazı işçilerin ise 150 günü aşan izin hakkı bulunduğu tespit edildi. Sayıştay raporu, bu durumun hem işçilerin sağlığını olumsuz etkilediğini hem de iş verimliliğini düşürdüğünü vurguladı. Ayrıca, kullanılmayan izinlerin iş akdinin sona ermesi durumunda üniversiteye ek mali yük getirdiğine dikkat çekildi.
Raporda şu öneriye yer verildi:
“İşçilerin yıllık izinleri hak ettikleri yılda kullandırılmalı, geçmiş yıllardan kalan izinler de belli bir plan dahilinde eritilmelidir.”
Kurumlar vergisi mükellefiyeti eksikliği
Raporun bir diğer bulgusu ise kurumlar vergisine ilişkindi. Döner Sermaye İşletmesi’nin analiz, danışmanlık ve eğitim hizmetlerini sürekli olarak sunması nedeniyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi gerektiği belirtildi.
İYTE yetkilileri, gerekli işlemlere başlanacağını raporun denetçilerine bildirdi.
Sayıştay’ın genel uyarıları
Sayıştay raporunda, İYTE Döner Sermaye İşletmesi’ne şu çağrılarda bulunuldu:
Rüzgâr enerjisi santralinin devir işlemlerinin acilen tamamlanması,
İYTE’nin hak ettiği kar paylarının tahsil edilmesi,
İşçilerin yıllık izinlerinin mevzuata uygun olarak kullandırılması,
Kurumlar vergisi mükellefiyetinin bir an önce tesis edilmesi.
Genel Değerlendirme:
Sayıştay’ın denetim raporu, İYTE Döner Sermaye İşletmesi’nde yönetimsel ve mali açıdan ciddi boşluklar bulunduğunu ortaya koydu. Rüzgâr santralinden elde edilen gelirlerin kayıtlara girmemesi, çalışanların izin haklarının göz ardı edilmesi ve vergilendirme süreçlerindeki eksiklikler, kurumun mali yapısını ve idari işleyişini risk altına sokuyor.
