Çağdaş sanat dünyasında öncü konumda yer alan Refik Anadol’un Sense of Healing (Şifanın Algısı) ve Machine Hallucinations-Aegean (Makine Rüyaları: Ege) eserleri, bu yıl 94. kez kapılarını açacak İzmir Enternasyonal Fuarı’nda olacak. Şifanın Algısı ruh sağlığı tedavisi gören bireylerin beyin verilerinden yola çıkarak empati ve şefkati tetikleyen bir yapay zekâ veri heykeliyken, Makine Rüyaları: Ege ise Ege Denizi’nin çevresel verilerini dijital pigmentlere dönüştürerek doğayla yeniden duyusal bir bağ kurulmasına olanak tanıyor. Anadol’un eserleri, Folkart’ın destekleriyle 29 Ağustos-30 Eylül 2025 tarihleri arasında Kültürpark’ta sanatseverlerle buluşacak. “Makine Rüyaları: Ege”, dünyada ilk kez İzmir’de sergilenecek.
“Ve Mavi Gözleri Çakmak Çakmaktı” Mustafa Kemal Atatürk sergisi ise Atatürk’ün bugüne kadar yayımlanmamış 250 fotoğrafı, 226 kişisel eşyası, döneme ait gazeteler, dergiler, yazışmalar ve daha birçok tarihi dokümanı içeriyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi himayelerinde, Folkart Gallery’nin organizasyonuyla hazırlanan sergi, 29 Ağustos-21 Aralık tarihleri arasında Kültürpark Atlas Pavyonu’nda ziyaretçilerini ağırlayacak.
Sanatseverlerin ilgiyle takip edeceği sergilere ilişkin, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay ve Folkart Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Sancak'ın katılımıyla Tarihi Havagazı Fabrikası’nda basın toplantısı düzenlendi. Başkan Tugay, hem sergiler hem fuar süreci hem de kent için planlanan kültür-sanat projelerine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Toplantıya ünlü sanatçı Refik Anadol da uzaktan bağlanarak sergisini ve İzmir hakkındaki düşüncelerini paylaştı.
“Bizim için büyük onur”
Toplantının açılış konuşmasını yapan Başkan Tugay, “Benim için çok özel bir an. Çünkü Refik Anadol, dünyanın çok özel sanatçılarından biri. Sanata yeni yollar ve çığırlar açan biri. Türkiye’de yaptığı sergilere çok yoğun ilgi oldu. İzmir’de şu ana kadar henüz bir eseri sergilenmemişti. Mesut Sancak ve Folkart ailesine hem fuara, hem de İzmir’in kültür-sanat yaşamına sağladıkları katkılar nedeniyle teşekkür ediyoruz. Refik Anadol’un sergisinin bu kadar kısa sürede gerçekleşmesini sağlamak için gösterdikleri çabadan dolayı hepsine ayrı ayrı minnettarız. Bu serginin Türkiye’nin en eski ve köklü fuarının açılışı ile birlikte halkın beğenisine sunulması, bizim için büyük bir onur” sözlerine yer verdi. Başkan Tugay’ın, Refik Anadol’un yeni eserlerinin de İzmirlilerle buluşmaya devam etmesini temenni etti.
“İzmir’e çok yakışır”
İzmir’i pek çok medeniyete dair değerin keşfedildiği topraklar olarak nitelendiren Başkan Tugay, “İzmir’e yeni öncülükleri, güçlü kültür-sanat çalışmaları çok yakışır. Dünyanın fuarcılık anlayışı değişiyor olmasına rağmen geleneksel fuarımızı sürdürmek, bizim için önemli. Önemli bir uluslararası katılımla 29 Ağustos-9 Eylül tarihleri arasında fuarımız açık olacak. Fuar kapsamında yapılacak iki farklı sergi, ayrı ayrı değerli. Her iki sergi de Atlas Pavyon’da sergilenecek. Atlas Pavyonu şu anda özenle hazırlanıyor. Birinde Atatürk’ün ilk defa gün yüzüne çıkacak fotoğrafları ve kişisel eşyaları sergilenecek. Atatürk’ü, Cumhuriyet’imizin kurucusu, ülkemizde demokrasinin, insan haklarının, vatandaş haklarının, kadın haklarının sağlayıcısı olarak saygı ve minnetle anıyoruz. Yaşamı boyunca Atatürk milletimizin iyiliği, bağımsızlığı, özgürlüğü için, çağdaş medeniyetler seviyesine çıkması için en fedakârca çalışan kişi olmuştur. Ondan daha yüksek mertebede vatansever olmadığını düşünüyorum. Ne yaparsak hakkını ödeyemeyiz. Bizim için hala onun miras bıraktığı her şeyi görmek, tanımak, anlamak, gelecek için ilham veriyor. Bu sergi de ilgiyle karşılanacak ve hepimizi duygulandıracak” diye konuştu.
“İzmir için güzelliklere vesile olsun”
Refik Anadol’un iki eserle bu sergide yer alacağını hatırlatan Başkan Tugay, Anadol’un verileri bir boya gibi, yapay zekâ ve teknolojiyi de fırça olarak kullandığını belirterek sanatçının bakış açısının olağanüstü olduğunu ifade etti. Anadol’un ününe yakışır muhteşem eserler ortaya çıkardığını kaydeden Başkan Tugay, “Bu iki sergi ile İzmir’in sadece kültür-sanata meraklı yurttaşlarının değil, özellikle genç sanatçıların da ilham alacaklarını düşünüyorum. Makine Rüyaları: Ege, dünyada ilk kez İzmir’de sergilenecek. Ege Bölgesi kıyısında, Ege’nin en önde gelen şehri olarak bunu hak ediyorduk. Bu eserin İzmir’de ilk defa sergilenmesi bizim için çok anlamlı. Fuarın başlangıcı ile beraber her iki sergiyi sizlerin beğenisine sunmak bizim için onurdur. İzmir için güzelliklere vesile olsun” ifadelerini kullandı.
Yeni belediye binasında Anadol gösterisi
Toplantıya uzaktan bağlanan Refik Anadol’a da bir çağrıda bulunan Başkan Tugay, “İzmir gerçekten hak ettikleri itibariyle çok özel bir şehir. Biz İzmir’i dünyanın yıldızı olan şehirlerden biri olarak görüyoruz. Ben yürekten bağlı olduğum İzmir’in hak ettiği seviyeye her anlamda gelmesi için elimden gelen her şeyi yapacağım. Konak merkezinde eskiden belediye binamız vardı. Bu belediye binası bizim için çok özeldi. O binayı gördüğümüzde demokrasimizin kalesi diye düşünürdük. O bina yıkıldı ama yerine yenisini yapmaya kararlıyız. Tasarım çalışmaları devam ediyor. Binanın dış cephesinde dünyanın değişik yerlerinde yaptığınız sanat eseri sunumlarını belki yaparsınız. Sizi de görmek isteriz. Pek çok sanatçı sizden ilham alıyor. İzmir’in genç sanatçıları sizi gördükçe daha cesaretlenecektir” dedi. Refik Anadol ise seve seve bu çalışmayı yapabileceğini söyledi.
“Dört yeni kültür merkezini hali hazırda planladık”
İzmir’de daha fazla müze ve kültür-sanat tesisi yapısı olması konusundaki taleplerin doğru olduğunu kaydeden Başkan Tugay, şöyle konuştu: “Atatürk Müzesi gibi Kurtuluş Savaşı Müzesi çokça talep ediliyordu. Çok güzel bir müze çıkabilir. Onun dışında antik dönemden kalan Smyrna Antik Tiyatrosu için maddi desteğimizi artırdık. Çevresindeki yapıları kamulaştırıp görünür hale gelmek için kararlar aldık. Yeşildere’de kamulaştırma ile rekreasyon alanına çevirme çalışmaları devam ediyor. Kadifekale, Agora, Basmane, Kemeraltı’nda pek çok projemiz var. Oranın tarihi dokusunu daha beğenilir hale getirmek, daha fazla ziyarete hazır hale getirmek için bunu yapacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın. İzmir’in yakındaki Efes, Bergama gibi dünyaca önemli antik kentler çok insan tarafından ziyaret edilmek isteniyor. Doğal alan olarak özel alanlar var. Diğer taraftan zengin bir ekosisteme sahip, Kuş Cenneti’nden tutun çevresindeki dağlara kadar doğal güzellik alanları var. En güzeli, İzmir’in insanı. İzmir insanının nezaketi, zarafeti, hoşgörüsü, sanatçı duygusu… Bizim eksik olan şeyimiz, şehir merkezinin albenisi, onu da biz yapacağız. Bu bizim işimiz. Önümüzdeki 3,5 yıl içinde kültür sanat performansları için kullanılacak dört yeni kültür merkezini planladık. İzmirlilerin hizmetine sunulacak. Bunun artacağına inanıyorum”
İzmir’e Atatürk Müzesi geliyor
Folkart Yönetim Kurulu Mesut Sancak, bu yıl 94. İEF kapsamında iki farklı sergiyi İzmir Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği yaparak sanatseverlere sunmaktan büyük bir gurur duyduklarını söyledi. “İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’a, bu konuda fikir önderliği yaparak bize destek vermesi nedeniyle yürekten şükranlarımızı sunuyoruz” diyen Sancak, Folkart olarak sanata değer, topluma katkı ve geleceğe yatırım ilkelerini esas aldıklarını belirtti. Bundan sonraki süreçte de İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın desteğiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği içinde sergileri halkın çok daha kolaylıkla ulaşacağı Atlas Pavyonu’nda gerçekleştireceklerini açıklayan Mesut Sancak, “12 gün sürecek fuarda birçok etkinlik olacak. 12 gün boyunca 400 bin kişinin sergi salonuna gireceğini tahmin ediyorum. Bu da belki bir dünya rekorudur. Atatürk’ümüzü 400 bin insanla daha buluşturmak herkes için çok büyük bir onurdur. Refik Anadol’un özellikle bir eseri dünyada ilk defa İzmir’de olacak. Bunun da çok olumlu etkisi olacak. En büyük hedefimiz, İzmir’e Atatürk Müzesi kazandırmak. Yer arayışlarımız başladı. Kısa süre içinde Atatürk Müzesi ve Folkart Gallery’nin yeri Folkart Akademi’nin yeri tek noktada toplanacak. İzmir’in kültür-sanat alanında toplanma merkezi haline gelecek. Buradan bunu müjde olarak vereyim” diye belirtti.
Anadol’dan genç sanatçılar için atölye müjdesi
Toplantıya çevrim içi katılan dünyaca ünlü sanatçı Refik Anadol da hem Başkan Dr. Cemil Tugay ve Mesut Sancak’a hem de toplantıyı takip eden basın mensuplarına duygularını ve eserlerinin içeriğini anlattı. Anadol, “Çok heyecanlıyım. Bu pek bilinmiyor ama hayatımın 19 yazını Seferihisar’da yaşamış biri olarak öğrendiğim kadarıyla ‘İzmirliyim’ diyebiliyormuşum. En iyi fikirlerimizi Türkiye’ye getirmeye önem gösteriyorum, bu sebeple bu sergi çok anlamlı. İnsan ve makine ilişkisinin tamamen değiştiği döneme girdik. Bu eseri de İzmir’de paylaşmak çok anlamlı. 10 yıl önce yapay zekâ ile çalışmaya başladım. Dünya yeni yeni yapay zekânın ne olduğunu ve kullanıldığında kıymetli bir düşünce biçimi olarak başarılı olduğunun farkına varıyor. İkinci eser de dünyada ilk defa, ilk örneği olan eser olması anlamında çok özel. Sergimiz yapay zekâ ağlarıyla Ege Denizi’nin görkemli hareketlerini, İzmir’in rüzgârlarının hareket sağladığı, doğayı görünür kılan yapay zekâ algoritması ile şiirsel eser olarak ortaya çıkıyor. Sergimizde geçmiş ve geleceğe dair hayal kurabilmek çok anlamlı” ifadelerini kullandı. Anadol, sergi boyunca genç sanatçılar için uzaktan bir atölye yapacağını, burada yapay zekâ üzerinden işi nasıl ürettiğini ve insan zihninin hareketlerinin nasıl olduğunu gösteren bilgiler vereceğini kaydetti. Başkan Tugay ise bu çalışma için organizasyonu yürüteceklerini duyurdu.
Refik Anadol’dan İEF’e yapay zekâ ile sanat dokunuşu
Anadol’un kapsamlı sergilemeleri, İzmir Enternasyonal Fuarı’nın sadece ticaretin değil, aynı zamanda dijital sanatın ve yaratıcı teknolojilerin de merkezi haline geldiğini güçlü biçimde vurgulayacak. Dünyaca ünlü medya sanatçısı Refik Anadol’un eserleri MoMA, Centre Pompidou ve Art Basel gibi prestijli kurumlarda sergilendi. Sanatçı, TIME100 AI listesine girerek yapay zekânın kültürel etkisine yön veren önemli sanatçılardan biri olarak tanındı. Anadol, Refik Anadol Studio çatısı altında geliştirdiği projelerle izleyiciyi çok duyulu, şiirsel ve duygusal bir deneyime davet ediyor.
Atatürk’ün sağlık geçmişine ışık tutan objeler
“Ve Mavi Gözleri Çakmak Çakmaktı” Mustafa Kemal Atatürk sergisi, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın yazdığı mektup ile Mustafa Kemal Atatürk’ün kullandığı birçok özel eşyayı içinde barındırıyor. Folkart Gallery’nin yönetiminde, proje direktörlüğü ve küratörlüğünü Fahri Özdemir’in üstlendiği sergi, 476 eser ve 250’nin üzerinde benzersiz fotoğraf ile 1907’den 1938’e kadar uzanan Atatürk’ün liderlik yolculuğunu gözler önüne seriyor. 21 Aralık tarihine kadar ziyaret edilebilecek serginin en çarpıcı unsurlarından biri de Atatürk’ün sağlık geçmişine ışık tutan objeler olacak. Defalarca elektrokardiyografi (EKG) çektirdiği cihazı, kullandığı tansiyon aleti, kişisel eşyaları ve onun imzasını taşıyan belgeler sergilenen en sıra dışı parçalar arasında yer alıyor. Sergi sadece bir sanat etkinliği değil, aynı zamanda Atatürk’ün yaşamına, kararlarına ve Cumhuriyet’in temellerine dair bir keşif alanı oluyor. Sergide, izleyiciler yalnızca fotoğraflara bakmayacak, her objede Atatürk’ün izlerini ve dönemin ruhunu hissedecek.
