Cumhuriyet Halk Partisi’nde (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak başkanlığında kurulan ve 39 kentte iş dünyasının nabzını tutmak için mesai yapan Ekonomi Masası İzmir'e taşındı. Ekonomi Masası İzmir programının ilk gününe Esnaf ve Sanatkarlar Odası'nda başladı. Öztrak, burada yapılan toplantıda Türkiye'deki ekonomik duruma ve CHP'nin ekonomi politikilarına yönelik açıklamalarda bulundu.
“ŞU AN ÜLKEDE KURAL YERİNE KRAL VAR”
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, ülkede kural değil kral olduğunu kaydetti. Öztrak, “Bugüne kadar 39 ilimizi ziyaret ettik 40 bin kilometre yol yaptık. Türkiye’nin önemli şehirlerini, önemli bölgeleri dolaşıp esnaf ve iş insanları ile bir araya gelme şansını bulduk. Aynı anda iki krizi beraber yaşıyoruz biri 2000’li yılların başındaki kriz sonrası izlemeye başladığı program bu ülkenin ihtiyaçlarına cevap vermiyor, sıcak para gelmiyor ama bu iktidar borçla, şişirme ile ekonomiyi sürdürmeye çalışıyor. Ancak cari açığımız rekordan rekora koşuyor, döviz rezervimiz bitti, enflasyon aldı başını gitti. Çalışan ile çalıştıran arasında ki denge bozulmadan gidecek ama bu denge şu anda yok. Faiz ve ranttan kananların dengesi var ve çalışanlar için bu denge hep bozuluyor. Diğer taraftan da ucube bir Cumhurbaşkanlığı sistemi diye bir sistem geldi artık ülkede şu an kural yerine kral var. Gece yatıyorsunuz, sabah uyanıyorsunuz tüm oyunun kuralları değişebiliyor, her şey tek kişinin iki dudağı arasından çıkacak söze bağlı. Türkiye’nin Uluslararası ilişkilerinde ortak olma, güvenilirlik algısı azaldı. Pnademi sonrasında tedarik zincirinin kısalması, değişen düzen derken önemli fırsatlar var ama tek adam sisteminin yarattığı kriz ile bu fırsatları kaçırıyoruz” diye konuştu.
"TÜRKİYE'NİN HALİ İÇLER ACISI"
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Faiz sebep enflasyon sonuç' yönündeki ekonomi açıklamalarını eleştirerek, "Milletin zenginleşmesi, kral yerine kural olmasına bağlıdır' diye bir şey ortaya koydum. Kurumsal kalite endeksi üzerine çalıştık. Türkiye; katılımcılık ve hesap verilebilirlik bakımından durumu içler acısı. Türkiye'nin durumunu diğer verilerle ortaya çıkardık, 'hukuk sisteminin olmaması cebimizi boşaltıyor' diyorduk, bunu test ettik. Bu endekslerde iyi olan ülkelerin gelir seviyesinin de yüksek olduğunu görüyoruz. O yüzden artık Türkiye'nin yeni kurallara, yeni kadrolara ihtiyacı var diyoruz. Ekonomide çok ciddi sıkıntılar var, 128 milyar dolar buharlaştırıldı, 60-70 milyar dolar bu senenin başından beri buharlaşmaya devam ediyor. Ekonomi tek kişinin ağzından çıkan, hiçbir iktisatçının kabul etmediği 'faiz sebep enflasyon sonuç' denilerek kurban edildi. Enflasyon yüzde 80'leri buldu. Ekonomide belirsizlik arttı. 12 ay sonrası için kur beklentisi 25-30 TL. İşin nereye gideceği bilinmiyor, bu belirsizlik çok ciddi sıkıntılara yol açıyor ve güven kalmıyor" dedi.
KÖTÜ YÖNETİM SEBEP ENFLASYON SONUÇ
Öztrak, "Dışarıda da enflasyon var diyorlar, doğru. Hatta burnumuzun dibinde savaş var. Savaşan ülkelerden Rusya'da enflasyon yüzde 15, işgal altındaki Ukrayna'da ise enflasyon oranı yüzde 22, Türkiye'de ise yüzde 79,6 - yüzde 80. Demek ki bu iş dışarıdan değil bizden. 'Enerji fiyatlarındaki artıştan enflasyon oldu' diyorlardı, enerjide ciddi artışlar oldu ama dünyada olanın bizde misli var. 'Türkiye modeli yaptık' dediler, 'cari açık düşecek' dediler, bu işe başladılar, başladıktan sonra cari açık her ay rekor üstüne rekor kırıyor demek ki bu model çalışmıyor. 1 yıl içinde ödenmesi gereken borçlar 182 milyar dolar, yerine 180 milyar dolar daha bulacağız çünkü cari açığımız var, onu da finanse etmemiz gerekiyor. Merkez bankasının net rezervleri eksi 52,7 milyar dolar. Kasa boş, bitmiş, tüketilmiş. Kötü yönetim sebep, esnafın bütçeden hak ettiği desteği alamaması sonuç. Çiftçiler 23,6 esnaf 5,3; KOBİ'ler ise 6 milyar almış destek olarak bütçeden" ifadelerini kullandı.
“DEVLETİN ÖDEYECEĞİZ FAİZ ÖDEYECEĞİ BORCU GEÇMİŞ”
Kur korumalı mevduat sisteminin ülkeye zarar verdiğini kaydeden Öztrak, “Kur Korumalı mevduat…Bunu açıklarken devletin de vatandaşından cebinden para çıkmayacak dedi ama 60.6 mevduat sahibine, devlete borç verene 151 milyar esnafa ise 6 milyar veriliyor hakımdır revamdır. Türkiye’de en çok cefayı çeken de esnaf. G20 içinde bize benzeyen ülkelerden grup oluşturduğumuzda doğrudan destekte Türkiye sondan 3. Borç vermede 1. Pandemi döneminde ne denildi yolcu taşıyanlara yarısı kadar yolcu taşıyacaksın. Lokanta, eğlence yerleri kapatıldı sonra da al sana borç verdim dendi, işini durdur değin adama borç vermek ne demek? Örneğin İngiltere ve Amerika’yı incelediğimizde İngilizler iş durduğu günde kaybettiği ciro ne kadarsa hem işçiye hem de verene o parasını yani karını ödemiş al sana kredi dememiş, hibe vermiş. Amerika kredi vermiş ama esnafa demiş ki çalışmadığın günlerde kaybettiğin para, işçi maaşı, masraflar, vergileri düş bana geri kalanını öde demiş. Biz ise faiziyle kredi veriyoruz, işçi ve esnaf en çok kredi ve borç altında ezilen kesimi oluşturuyor. Devletin ödeyeceğiz faiz ödeyeceği borcu geçmiş” ifadelerini kullandı.
“ZAMAN DARALIYOR…”
Türkiye’nin birçok avantajı olduğunu ama bunları kullanamadığını kaydeden Öztrak, “Türkiye 58 ülkeye, 1.5 milyar nüfusa, 22 trilyon dolarlık pazara erişim imkanına sahip bir ülke, Demografik fırsat penceremiz halen açık. Ama zaman daralıyor. Dünyadaki yeni gelişmeleri doğru okuyup, elimizdeki fırsatları değerlendirebilirsek, Türkiye rahatlıkla orta gelir tuzağından çıkar. Refah seviyesinde AB’ye yakınsar. AB’nin ve bölgesinin en büyük tedarik üssü olabilir. Refah ve Demokrasiyle küresel mutluluk endeksinde yukarılara tırmanır” dedi.
“SİYASET KİRDEN ARINDIRILACAK”
CHP iktidarında yeni kurallar ve kurumalar olacağını belirten Öztrak,
Yeni Kurallar:
- Tek kişilik rejimden Güçlendirilmiş Parlamenter
Demokrasiye geçeceğiz.
- ‘‘Kral Değil, Kural’’ olacak.
Yeni Kurumlar:
- Bu rejimin yıprattığı kurumları güçlendireceğiz.
- Yeni kurumları kuracağız.
- Kurumsal kapasiteyi liyakatle ayağa kaldıracağız. Yeni Kadrolar:
- Metal yorgunu, güven vermeyen liyakatsiz kadrolar değişecek.
- Liyakatli, bilgili, tecrübeli kadrolarla dört sütunlu sürdürülebilir kalkınma stratejimizi hayata geçireceğiz. Yepyeni Güçlendirilmiş Demokratik Parlamenter Sistem. Cumhurbaşkanı tarafsız olacak. Kuvvetler Ayrılığının Güçlendirilmesi: Denge ve fren mekanizması. Yeni Bir Seçim Yasası: Milletin vekilini millet seçecek. Siyasi Ahlak Yasası: Siyaset kirden arındırılacak TBMM’de Bütçe Kesin Hesap Komisyonu: Harcamalarda şeffaflık ve hesap verebilirlik. Sayıştayın Sarayın Vesayetinden Kurtulması: Yürütmenin çağdaş standartlarda ve kapsamlı denetimi” dedi.
ÖZTRAK ESNAF İÇİN YAPACAKLARINI DA ANLATTI
Ekonomiyi sıcak parayla şişiren değil; üreterek, verimlilikle zenginleştiren bir büyüme stratejisine ihtiyaç olduğunu kaydeden Öztrak, “Ekonomide üretim odaklı rekabetçi bir yaklaşım etkinliği ve verimliliği artırarak zenginleşen Türkiye kuracağız, Eğitim politikalarının yeniden şekillendirilmesi; Çağın gereklerine ve ekonominin ihtiyaçlarına göre çalışmalar yürüteceğiz. Kamu ve özel arasında yeni bir diyalog sistemi oluşturacağız. Strateji ve Planlama Teşkilatı kurulacak. Katılımcı, etkili ve stratejik bir planlamayla, Ülkenin altyapısı kalkınmanın önünde darboğaz oluşturmayacak. Kapsayıcı ve sürdürülebilir sanayileşme desteklenecek. Yenilikçiliği, dijital altyapıyı güçlendireceğiz. Yeşil mutabakata uyum sağlayacağız. Herkesin erişilebileceği, temiz güvenilir, sürdürülebilir ve çağdaş enerji alt yapısını kuracağız. Gıda güvenliğini ve iyi beslenmeyi sağlayacak sürdürülebilir tarımı destekleyeceğiz. Ekonomik ve Sosyal Konsey: Ekonomideki aktörlerle ve sosyal taraflarla istişare. Ulusal Vergi Konseyi: Adil bir vergi sistemi oluşturacağız” ifadelerini kullandı.
Esnaf için yapacaklarını sırlayan Öztrak, “Esnafa sicil affı getireceğiz. Kira stopajını kaldıracağız. Esnafımıza emeklilik için geriye doğru borçlanma hakkı tanıyacağız. BAĞ-KUR prim borcu olsa dahi esnafın ve bakmakla yükümlü olduklarının sağlık hakkından yararlanmasını sağlayacak net yasal düzenlemeler yapacağız. Esnaf Destekleri Sigortası Fonu: Ekonomik veya sektörel krizlerde, mücbir sebep hallerinde esnafa destek olacak. İflas durumunda belli bir süre esnafa destek olacak. Zincir market ve AVM saatlerini esnafımızı ezmeyecek şekilde yeniden düzenleyeceğiz. Esnaf Bakanlığını kuracağız” diye konuştu.
MUTLU: "PANDEMİNİN EN MAĞDURU ESNAF"
"Biz Susam'ın ekibiyiz, bunu herkes biliyor" sözleriyle konuşmasına başlayan Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Zekeriya Mutlu, "Sayın Öztrak'ın yaptığı sunumda bizim söylediklerimizin çoğu var. Pandemi atlattık, hala da devam ediyor. Bunun en mağduru esnaf ve sanatkarlar. Pandemi sürecinde sıkıntı yaşayan kesimeler var, kırtasiyeciler, servisçiler, minibüsçüler, kahveciler, kafeler, lokantalar kapandı. Otellerin restoranları açıktı... Bu süreçte hükümet desteği gördük, yerel yönetimlerden destek gördük, teşekkür ederim. Ancak bu destekler bizim yaralarımızı kapatacak nitelikte olmadı. Pandemi bitti derken, odaların seçimleri oldu, biz gidip tüm odaların sorunlarını dinledik. Birinci sıradaki sorunumuz; elektrik parası, elektrik faturası, iş yerlerimizde kiramızdan daha yüksek elektrik faturası geliyor. Küçük işletmeler elektrik faturası ödeyemediği için iş yeri kapatıyor. Bakkallar, kasapların enerji faturaları çok yüksek geliyor. İkinci sorunumuz, 6 lira olan mazot, önce 30 liraya çıktı, sonra 23'e düştü derken, akaryakıt bizim ana maliyetimizin giriş maddesi, maliyetler arttı. Maliyetlere yetişemiyoruz, sattığımız ürünü sattığımız rakama alamıyoruz" dedi.
Mutlu açıklamasını şöyle sürdürdü:
"YARIN FAİZ NE OLACAK ENDİŞEMİZ VAR"
Elektrik alanında konut ve ticari 2 tarife var, esnafa yönelik, metrekare de baz alınarak tarife oluşturulması talebimizdir. Akaryakıt talebiz ise, ÖTV oranları kaldırılıp daha aşağıya çekilebilir. Enflasyonda da sürdürülebilir bir politika uygulanmalı. Bu sıkıntılar başlamadan önce 500 bin lira ile işimizi yürütüyorsak bu rakam 4-5 misline çıktı, biz eski yaptığımız işi yapamıyoruz. Cirolarımızda azaldı. Yarın ne olacak, yarın fiyat, faiz ne olacak endişemiz var. Kira sorunumuz var, işyerlerimizin kirasını mal sahipleri ödemeyeceğimiz rakamlar söylüyorlar. Kira artışında konutlarda kısıtlama getirildi. İşyerinde de aynı uygulama olsun talebimiz var. AVM'lerden geçtik; 3 harfliler çıktı, her sokakta var, adım attığınız yerde var. Bu mağazaların açılmasına yönelik bir kural olması lazım. AVM'lerle ilgili Mehmet Ali Susam en başında söyledi, 'bunlar bize yarın sorun olacak' dedi. Biz gerekli tedbirlerde eksik kaldık. Şimdi bir de 3 harfliler çıktı. Geçen hafta karavan, tekne sattılar. Bir mağaza karavan, tekne satmamalı, bu adil değil. Buna müdahale olmalı. Hükümet Ekim'de yeni bir tasarı getirecek meclise, bu mağazalarda nelerin satılacağını biz bilmek istiyoruz. Peynirin yanında tiner olmaz onlara izin veriyorsanız biz de satalım. Biz de berberin önüne klima koyup satalım. Ya herkes satsın ya da herkes satmasın" açıklamasında bulundu.
"KREDİ FAİZ ORANLARI DÜŞÜRÜLSÜN"
Esnafa bankaların çok yüksek faiz oranlarıyla kredi verdiğini kaydeden Mutlu, "Bizim yüzde 14-15 ile kredi almamız mümkün değil, bize yüzde 30'larla kredi veriyorlar. Biz bu rakamlarla kredi kullanarak kar edemeyiz. Kefaret kooperatifleri var, devlet sübvanse ediyor, oradan nefes alabiliyoruz. Kirada stopajı kaldıracağız dedi Sayın Öztrak, kira stopajı bizim mükellef olduğumuz bir vergi değil, bizim borcumuz değil. Dükkanını kiraya veren adamın vergisini biz ödüyoruz. Dükkan sahibi 'stopaj falan karışmam, sen ödeyeceksin' diyor. Bunun da kaldırılması gerekir. SGK ile ilgili sorunumuz çok, aynı primi ödüyoruz işçiyle, hatta daha yüksek ödüyoruz. Neden sigortalı 7 bin küsur günde emekli oluyor da biz neden 9 bin küsur günde emekli oluyor. Adil değil!" diye konuştu.
KİMLER KATILDI?
Toplantıya CHP Sözcü Faik Öztrak, Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, CHP İzmir İl Başkanı Deniz Yücel, CHP Bursa Milletvekili ve PM Üyesi Orhan Sarıbal, CHP İzmir eski Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, CHP İzmir Milletvekilleri Atila Sertel, Ednan Arslan, Sevda Erdan Kılıç, Tacettin Bayır, Kamil Okyay Sındır, Bedri Serter, Uşak Milletvekili Özkan Yalım, İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, Esnaf ve Sanatkarla Odası Başkanı Zekeriya Mutlu , partililer ile Esnaf ve Sanatkarlar Odası Üyeleri katıldı.
