İZENERJİ İnsan Kaynakları Temizlik Bakım Onarım Enerji Güvenlik Hizmetleri İlaçlama ve Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 2024 yılı Sayıştay denetim raporu yayımlandı. Raporda şirketin finansal durumu, insan kaynakları uygulamaları, ihaleler, yönetim süreçleri ve bilgi güvenliği alanlarında çok sayıda mevzuata aykırılık tespit edildi.
Denetim sonuçlarına göre İZENERJİ, 2024 yılında 603 milyon 341 bin 632 TL zarar açıkladı. Yıl sonunda 2,46 milyar TL vergi ve 3,06 milyar TL SGK borcu bulunduğu, bu borçların vadesinde ödenmemesi nedeniyle 3,61 milyar TL gecikme cezası oluştuğu belirtildi.
Usulsüz prim ödemeleri
Raporda, toplu iş sözleşmesinde (TİS) yer almayan bazı unvanlara iş riski primi adı altında ödemeler yapıldığı, bunun şirkete 570 bin TL zarar verdigi ifade edildi. Yönetim, bu ödemelerin yapılan işin niteliğine göre yapıldığını savundu.
Sistematik rapor istismarı
Denetçiler, çalışanların her ay yüzde 10-15 oranında “geçici iş göremezlik” raporu aldığını ve şirketin buna karşı herhangi bir önlem almadığını belirtti. “İşe devam teşvik primi” gibi uygulamaların rapor almayı kolaylaştırdığı, alışkanlık haline getiren personele disiplin işlemi yapılmadığı kaydedildi.
Liyakatsiz istihdam ve ayrıcalıklar
TİS’te, ölen veya malul kalan çalışanların eş ya da çocuklarının sınavsız işe alınmasını ve emeklilerin çocuklarına öncelik verilmesini öngören maddelerin yer alması, “liyakat ilkesine aykırı” bulundu.
Yönetici pozisyonlarında da benzer sorunlar tespit edildi: Lise mezunu bir personelin genel müdür yardımcısı olarak atanması, gerekli belgeler olmadan işe başlaması, şirkete ait araç tahsisi ve uzun süre aktif görev almaması Sayıştay’ın dikkat çekti.
Kapsam dışı zamlarda adaletsizlik
2023 yılında yönetim kurulu kararıyla kapsam dışı personele yüzde 25-30 oranında zam yapılması gerekirken, bazı çalışanlara yüzde 0 ila yüzde 66 arasında değişen oranlarda artış uygulandığı saptandı.
Araçların şahsi kullanımı
Sayıştay, şirket araçlarının iş dışı amaçlarla kullanıldığını, bazı yöneticilerin şirket merkezinde bulunmadıkları halde şoförlü araç tahsisinden yararlandıklarını ortaya koydu.
Raporun ilgili kısmında, “Bazı günlerde genel müdür yardımcısının şirkete hiç uğramadığı, farklı illerde bulunduğu, buna rağmen şoförlü araç kullandığı” bilgisi paylaşıldı. Yeni yönetim kuruluna, bu usulsüz kullanımlardan doğan zararların ilgililerden tahsili yönünde çağrı yapıldı.
Siber saldırı ve veri ihlali
Raporda en dikkat çekici bölümlerden biri ise bilgi güvenliğiyle ilgiliydi. 20 Mayıs 2024’te yaşanan siber saldırı sonucunda, İZENERJİ’nin sistemlerinden 16 bin 222 kişinin kişisel verileri, ticari sırları, muhasebe kayıtları ve Büyükşehir Belediyesi’ne ait bilgilerin tamamı çalındı.
Denetçiler, gerekli önlemlerin alınmadığını, saldırı sonrası yasal bildirimlerin yapılmadığını ve şirkete 682 bin 578 TL tutarında ek gider yüklendiğini tespit etti.
Şirket dışı ödemeler ve lüks harcamalar
Sayıştay, şirketin esas gelir kaynağının İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZSU ve diğer iştiraklere personel hizmeti sağlamak olmasına rağmen, bu alan dışındaki birçok harcamanın usulsüz biçimde yapıldığını kaydetti.
Raporda, belediye çalışanlarının çocuklarına düğün hediyesi alınması, siyasi parti üyelerinin konaklama giderlerinin ödenmesi ve yöneticilerin kendi aralarındaki yemeklerin şirket bütçesinden karşılanması gibi örnekler sıralandı.
Denetçiler, “Bu harcamaların şirket faaliyetleriyle ilgisi yoktur ve kamu zararına neden olmuştur” değerlendirmesini yaptı.
Yönetim kuruluna mali sorumluluk çağrısı
Sayıştay, su kaynakları birimi tarafından yönetim kurulu kararıyla yapılan 27,6 milyon TL’lik harcamanın da usulsüz olduğunu belirtti. Rapor, “Yönetim kurulu mali olarak sorumludur, tahsil süreci başlatılmalıdır” ifadelerine yer verdi.
Ayrıca, yurt içi ve yurt dışı seyahatlerde ihale yapılmadan, piyasa araştırması yapılmaksızın tek firmadan konaklama hizmeti alındığı; 12 bin TL’lik otel ücretinin 116 bin TL’ye, 8 bin TL’lik taksi bedelinin 135 bin TL’ye faturalandırıldığı örneklerle anlatıldı.
Temsil ve ağırlama giderlerinde keyfilik
Şirket genel müdür vekilinin ve mali işler yöneticilerinin kişisel yemek faturalarını “temsil gideri” olarak şirkete ödettiği, bazı harcamalarda alkollü içecek faturalarının dahi yer aldığı saptandı.
Ayrıca şirketin İZTARIM A.Ş. bünyesindeki İştirakler Koordinasyon Kurulu’ndan hizmet almasına rağmen, aynı kurul için 220 bin TL’lik yemek bedelinin yeniden şirkete fatura edildiği belirlendi.
Denetçiler, “Şirket yönetimi birbirini temsil edip ağırlayamaz; bu tür harcamalar kamu zararına yol açmıştır” uyarısında bulundu.
Alacaklarını tahsil et uyarısı
Raporun sonunda, İZENERJİ’nin İzmir Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşlarından 734 milyon 810 bin TL alacağı bulunduğu belirtildi. Bu tutara vade farkı uygulanmadığı ve tahsilat sürecinin başlatılmadığı kaydedildi.
Sayıştay, “Alacakların tahsili için gerekli işlemler derhal başlatılmalı ve şirketin mali yapısı güçlendirilmelidir” ifadelerini kullandı.